Pesten door ouderen onderschat

Een op vijf bewoners verzorgingstehuis wordt genegeerd of uitgesloten

Een op de vijf bewoners van verzorgingshuizen zegt weleens te worden gepest door medebewoners, zo blijkt uit onderzoek.

Niet alleen kinderen, maar ook tachtigplussers maken elkaar het leven zuur. Zo’n twintig procent van de bewoners van verzorgingshuizen zegt weleens door medebewoners te worden gepest. De klachten variëren van iemand negeren en roddelen tot systematische persoonlijke uitsluiting bij activiteiten of de gezamenlijke warme maaltijd.

Dat blijkt uit een eerste, verkennende studie naar pestgedrag onder ouderen, uitgevoerd door Hester Trompetter (22), student gedragswetenschappen aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Ze interviewde een representatieve groep van 121 bewoners van tehuizen in Gelderland en Noord-Brabant. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers is 86 jaar. Driekwart van hen is vrouw. Trompetter ondervroeg ook het verplegend personeel.

Nieuwkomers in een verzorgingshuis merken doorgaans snel dat ze een nieuwe sociale wereld betreden met eigen omgangsvormen en regels, bleek tijdens het onderzoek. „Als ze zomaar ergens in de eetzaal gaan zitten, worden ze verjaagd”, zegt Trompetter. „Sommige bewoners blijken een eigen plek te claimen aan een tafel bij mensen met wie ze willen omgaan. Ze bakenen zo hun territorium af.”

Wie niet in de groep past, kan stilaan in een isolement raken. Sommige ouderen krijgen in hun gezicht te horen dat ze ongewenst zijn in de groep. Andersom betekent het feit dat ouderen elkaar niet groeten, niet per definitie dat ze moedwillig worden gepest, merkte Trompetter. „Soms horen ze een groet gewoon niet meer”, zegt ze. „Of ze maken net een moeilijke draai met de rollator, zodat het lijkt alsof ze zich met de rug van je afkeren. Maar dat kan er wel toe leiden dat buren elkaar twee maanden niet spreken.”

Het onderzoek naar pestgedrag onder senioren is volgens onderzoeksbegeleider Ron Scholte (46) een eerste verkenning van een braakliggend studieterrein. Hij ontdekte dat onderzoek naar pestgedrag zich wereldwijd richt op kinderen, werknemers en gevangenen, maar niet op senioren in verzorgingshuizen. „Deze studie toont pestgedrag in verzorgingshuizen voor het eerst aan”, zegt Scholte.

Hij vermoedt dat het pestprobleem groter is dan uit het onderzoek blijkt. Deelnemers werden immers geselecteerd op basis van hun vermogen tot communiceren en op basis van vrijwillige medewerking.

Trompetter constateert dat pesten gevoelens van depressiviteit, angst, sociale eenzaamheid en tevredenheid over het leven negatief beïnvloedt. Meer aandacht voor pestgedrag onder ouderen in verzorgingshuizen lijkt haar op zijn plaats.

© Trouw, 5 oktober 2009, door Quirijn Visscher

Dit artikel plus lezersreacties vindt u hier:

http://www.trouw.nl/nieuws/nederland/article2879976.ece/Pesten_door_ouderen_onderschat_.html

www.trouw.nl/nieuws/nederland/article2879976.ece/Pesten_door_ouderen_onderschat_.html